Jezik je, definitivno, preuzeo ulogu svih drugih elemenata koji jednu zajednicu čine narodom jer Romi nemaju svoju teritoriju, a čin i se, ni zajedničku istoriju. Danas se taj pokušaj zove Dekada uključenja Roma 2005-2015.
Tekstovi koje objavljujemo u magazine Romano Nevipe su kompromis između različitih istorijskih, jezičkih i kulturnih informacija koje govore o hiljadugodišnjem putu Roma iz Indije do Evrope i ka drugim kontinentima.
Ovi tekstovi su štampani u okviru Projekta Obrazovanje romske dece u Evropi koje je prikupio Savet Evrope kao potrebu da na jednom mestu sakupi, sistematizuje i objavi podatke o istoriji i teškim progonima Roma od Indije do Engleske.
Dakle, i ovi tekstovi, koje ćemo objavljivati, bave se istorijom Roma kao evropskom nacijom indijskog porekla.
I, ako bi sada ponovo razmatrali pitanje Roma i Indije, indijsko poreklo i srodstvo Roma je najočiglednije u lingvističkom smislu, preko jezika kojim i dalje govore mnogi članovi ove heterogene etničke pripadnosti. Jezik je, defi nitivno, preuzeo ulogu svih drugih elemenata koji jednu zajednicu čine narodom (Romi nemaju svoju teritoriju, a čini se, ni zajedničku istoriju).
U zajednicu Roma spadaju različite grupe koje nose raznovrsne etnonime, kako one kojima se sami nazivaju, tako i one kojima ih drugi nazivaju. Tako da imamo Arlije, Kale, Gurbete, Kalderaše, Lovare, Manuše, Sinte, Ursare. Mnoge grupe koriste i samo naziv Romi. Ustvari, sve te grupe, koje imaju romski jezik kao komunikaciju, sebe nazivaju Romima. One se najčešće podvode pod pežorativan naziv Cigani, ponekad zajedno sa društvenim grupama koje nisu indijskog porekla. I zato, ta negativna konotacija kroz istoriju je učinila ogromne nepravde prema romskom narodu.
Iz zajednice Roma danas se u Evropi izdvajaju i grupacije koje jezički nemaju sličnosti sa Romima. Tu su, pre svega, Sinti, Travelersi, Bajaši, kao i specifične grupe na našim prostorima Rumunski Romi, Egipćani, Aškalije, Esnafi . Njih pod kišobran romske zajednice svrstava tradicija, način života, kultura, folklor, stil života... Možda čak i položaj u druištvu.
S obzirom na to da su Romi bili, i još uvek su, marginalizovani u društvu, romska istorija je potisnuta u stranu opšte istorije. Dakle, potisnuta je sa glavnih tokova istorije. Dokazano je od 18. veka da je romski jezik novoindijskoarijevskog porekla i da se oni koji se služe tim jezikom indijskog porekla.
Opšta informisanost o istoriji i kulturi ove nacije, koja je po broju najveća manjina u Evropi, još uvek je marginalna i ne postoji među običnim ljudima. Sa druge strane vlade država i međunarodne organizacije nastoje da prevaziđu segregaciju, diskriminaciju i marginalizaciju Roma i pokušavaju da ih potpuno integrišu u društvo.
Danas se taj pokušaj zove Dekada uključenja Roma 2005-2015. i, kako je u Dekadi rečeno, jedan od ključeva za integraciju Roma i za prekidanje začaranog kruga bede je obrazovanje, ali ne samo Roma nego i neroma. I, upravo ovi tekstovi imaju za cilj da putem obrazovanja i informisanja podrže proces integracije Roma u evropskim zemljama, u evropsku zajednicu i evropsko društvo. To je najmanje što može današnja evropska civililzacija da uradi za ovaj narod.
Hiljadugodišnji put Roma ima nekoliko faza. Prva, koja je i najmanje jasna,odigrala se između 250. godine pre naše ere do 1150., ili čak do 1250. godine nove ere.